Οι ήττες έχουν βαθιά μελαγχολία. Αυτός που χάνει εισπράττει την απόρριψη και τη ματαίωση των προσδοκιών του. Πρώτα βιώνει την άρνηση με θυμό και μετά για μεγάλο διάστημα γίνεται αντικοινωνικός και εσωστρεφής. Αυτή η διαδικασία, όμως, σε κάνει βήμα-βήμα ταπεινό και πιο σοφό.
Στον πρωθυπουργό ήδη, σε σύντομο χρόνο, άρχισε να λειτουργεί ο κανόνας των ηττημένων. Τα πρώτα σημάδια είναι ορατά. Η εικόνα του το βράδυ της περασμένης Κυριακής δίπλα στη Ρένα Δούρου και στον Νάσο Ηλιόπουλο δεν έμοιαζε με αυτήν του Τσίπρα της προεκλογικής περιόδου, ούτε με εκείνη του τρομαγμένου αρχηγού της πρώτης νύχτας των ευρωεκλογών.
Παραδέχθηκε με συγκατάβαση ότι εγκαταλείπει την εξουσία με τη φράση «πρέπει να ξέρεις και να χάνεις». Ήταν συμφιλιωμένος με τον ρόλο του την επόμενη ημέρα. Επιστρέφει στα έδρανα της αντιπολίτευσης χωρίς τις ψευδαισθήσεις του και χωρίς… νταούλια. Τώρα τα νταούλια τα κρατούν οι άλλοι: η «τρόικα εσωτερικού -που είναι φίλοι του ΔΝΤ- δηλαδή η ομάδα του Μητσοτάκη, που ετοιμάζει νέα αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων». Αυτό ήταν το κύριο προεκλογικό επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν έπεισε τους πολλούς. Ούτε νέους ούτε γέρους.
Αντίθετα, προτίμησαν την ασφάλεια που τους έδινε το ρεαλιστικό αφήγημα της Ν.Δ. Μείωση φόρων και ανάπτυξη, με ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι πολίτες μέσα στα 10 χρόνια της κρίσης ωρίμασαν και κατάλαβαν στο πετσί τους ότι εύκολο – πονηρό – μονοπάτι για να γλιτώσουν την ανηφόρα δεν υπάρχει. Επέστρεψαν στον δρόμο που ξέρουν. Εκείνον που δεν έχει θαύματα, ούτε ταχυδακτυλουργούς να βγάζουν λαγούς από τα καπέλα.
Ολη η καμπάνια του Αλέξη Τσίπρα τινάχτηκε στον αέρα μέσα σε δυο Κυριακές. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι δεν πίστεψαν ότι βγήκαμε από την κρίση και ότι οι καλύτερες μέρες είναι εδώ. Ποιοι να το πιστέψουν; Η μεσαία τάξη που αφανίστηκε, οι συνταξιούχοι που παίρνουν τα μισά από όσα έπαιρναν ή οι νέοι που μεγάλωσαν μέσα στα χρόνια της χρεοκοπίας και είδαν τους γονείς τους να μαζεύουν τα συντρίμμια τους όταν τους έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι;
Τα λάθη από τις φαντασιώσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολλά. Πρώτα έπεσαν στην παγίδα που πέφτουν με ευκολία οι ισχυροί. Όταν είχαν το πάνω χέρι στο Μαξίμου, ο Τσίπρας ήταν μόδα, άρεσε στους νέους και είχε υποδοχή ροκ σταρ… Έτσι νόμισαν ότι αυτή η αποδοχή θα έχει διάρκεια. Έτσι, έδωσαν ψήφο τους 17χρονους πριν ακόμη τελειώσουν το λύκειο και πριν πάρουν δίπλωμα αυτοκινήτου. Τους διέφυγε, όμως, το βασικό όταν έκαναν τον σχεδιασμό τους.
Αυτά τα παιδιά μεγάλωσαν και βλάστησαν με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν 12-13 ετών όταν ο Αλέξης ήταν ο μάγος που έφερνε στην Ευρώπη τα πάνω κάτω. Ζούσαν σε σπίτια με θυμωμένους και μπαϊλντισμένους γονείς. Ένιωθαν την αγωνία, τη λαχτάρα, την ανέχειά τους κάθε μέρα, κάθε μήνα. Πήγαιναν σε διαλυμένα σχολεία, πολλοί από αυτούς χωρίς χαρτζιλίκι. Αλλοι έβλεπαν τον άνεργο πατέρα να μαραζώνει και τη μητέρα να λυγίζει κάθε φορά που περίμενε στην ουρά να αγοράσει κιμά σε προσφορά στο σούπερ μάρκετ. Και όταν βρέθηκαν πίσω από το παραβάν, τιμώρησαν – στην πλειοψηφία τους – τη μόνη κυβέρνηση που γνώρισαν, αυτή του Αλέξη Τσίπρα.
Γι’ αυτούς ο πρωθυπουργός δεν ήταν πια ούτε ανατρεπτικός ούτε μόδα. Ήταν ο πρωθυπουργός με το καλό κοστούμι. Δεν ήταν ένας από αυτούς. Ήταν το σύστημα. Έτσι βάφτηκε ο χάρτης μπλε. Τέτοια μονοχρωμία δεν θυμούνται οι παλαιότεροι ούτε στα δυνατά χρόνια του Ανδρέα. Μέσα στο απέραντο πράσινο, ξεφύτρωναν και κάποιοι κόκκινοι και μπλε δήμοι.
Μετά τους νέους, οι επιτελείς του ΣΥΡΙΖΑ και οι επικοινωνιολόγοι τους, που έπεσαν σε όλα έξω, κρεμάστηκαν στους συνταξιούχους. Έχω ακούσει αναλύσεις επί αναλύσεων κυβερνητικών στελεχών για τους λόγους που οι ηλικιωμένοι θα ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ. Δεν στάθμισαν το προφανές. Την περηφάνια των φτωχών ανθρώπων. Τα επιδόματα όλοι τα δέχονται ευχάριστα, κανείς δεν τα επιστρέφει. Όμως, όλοι ξέρουν γιατί τους δόθηκαν την ύστατη ώρα. Και κανείς δεν παίρνει χαρά με την ελεημοσύνη. Αντίθετα, νιώθει ταπείνωση. Πόσο μυαλό χρειάζεται για να τα σκεφτείς όλα αυτά και να μην τα κάνεις; Όποιος έγραψε, δε, τη φράση στη ομιλία του πρωθυπουργού ότι μέσα στο ψηφοδέλτιο είναι το επίδομα είναι χαζός ή προβοκάτορας. Δεν βρίσκω άλλη εξήγηση.
Και το τελευταίο. Τώρα στα κομματικά όργανα θυμήθηκαν τη μεσαία τάξη. Την οποία περιφρόνησαν, την αφαίμαξαν και την ανήγαγαν σε ταξικό αντίπαλο. Εναντίον της στράφηκε ο φθόνος των φτωχών ανθρώπων. Έγιναν σάκος του μποξ εκείνοι που πρόκοψαν, είτε με το μυαλό τους είτε με σκληρή δουλειά. Και δεν μιλώ για αετονύχηδες και φοροφυγάδες, αλλά για κανονικούς ανθρώπους. Αυτούς που πλήρωσαν πιο ακριβά από όλους την κρίση και ταυτόχρονα έγιναν στόχος.
Δεν χάθηκαν όλα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ηττήθηκε βαριά, αλλά όχι στρατηγικά. Μπορεί να ανακάμψει στα πέτρινα χρόνια που τον περιμένουν. Αλλά πρέπει να τα δει όλα αλλιώς, χωρίς μνησικακία. Το «ή αυτοί ή εμείς» ήταν το μοιραίο σύνθημα που γύρισε, 4 χρόνια μετά, μπούμερανγκ στους εμπνευστές του.
