Ποτέ μια συμφορά δεν πάει μόνη της. Και επειδή η ιστορία των ανθρώπων είναι κυκλική, όλα τα έχουν πει οι αρχαίοι Ελληνες πριν από χιλιάδες χρόνια. Γι’ αυτό ακόμη σε όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου στις Πολιτικές Επιστήμες διδάσκουν Θουκυδίδη και Αριστοτέλη και τα λεγόμενά τους ακούγονται σύγχρονα, σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Γράφει ο Γιάννης Πολίτης
Στο νέο παγκόσμιο χωριό που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, κανείς σε μια μεγάλη κρίση δεν μένει ανεπηρέαστος. Ολα συνδέονται με έναν τρόπο. Πάμε πρώτα να δούμε τη μεγάλη εικόνα και μετά θα έρθουμε στη δική μας μικρή κλίμακα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Αν αυτή η τρέλα του πολέμου συνεχιστεί μέχρι το τέλος Μαΐου, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με έναν νέο κόσμο που θα ζήσει τον απόλυτο εφιάλτη. Η πρόβλεψη είναι σοκαριστική. Τουλάχιστον εκατό εκατομμύρια άνθρωποι στη βόρεια Αφρική, την Εγγύς και Μέση Ανατολή και ενδεχομένως στην Ινδία θα λιμοκτονήσουν. Η επισιτιστική κρίση θα είναι ακραία. Παιδιά και άνθρωποι με ευαίσθητη υγεία θα χάσουν τη ζωή τους. Και το ντόμινο θα συνεχιστεί ως εξής: ο λιμός θα ξανακάνει την εμφάνισή του και καραβάνια μεταναστών θα επιχειρήσουν να φτάσουν στον δυτικό κόσμο για να βρουν τροφή και νερό.
Οποιος έχει πετάξει με αεροπλάνο πάνω από την Ουκρανία θα έχει δει ότι αυτή η χώρα είναι ένας απέραντος σιτοβολώνας. Γι’ αυτό την ήθελε το Κρεμλίνο επί κομμουνισμού, γι’ αυτό τη θέλει και ο Πούτιν σήμερα. Το δε υπέδαφός της κρύβει απίστευτους θησαυρούς. Αφήνουμε προς το παρόν τα δραματικά που θα συμβούν στον Τρίτο Κόσμο και επιστρέφουμε στα δικά μας. Η παλιά φράση που λέει ότι θα πούμε το ψωμί ψωμάκι δεν είναι μακρινή στη νέα πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο ότι θα εκτιναχθούν οι τιμές των σιτηρών και του ηλιέλαιου που παράγει η Ουκρανία. Θα είναι και δυσεύρετα προϊόντα. Και επειδή ενός κακού μύρια έπονται, θα δυσκολευτεί η καλλιέργεια και στις δικές μας παραγωγές. Γιατί αυτό; Το 80% των λιπασμάτων που χρησιμοποιούν οι αγρότες μας προέρχεται από τη Ρωσία. Και μην πει κανείς την ανοησία να παράξουμε βιολογικά προϊόντα χωρίς λίπασμα. Τα βιολογικά προϊόντα όλοι τα θέλουν, αλλά είναι ελάχιστα και πανάκριβα. Η παραγωγή πολλαπλασιάζεται δυστυχώς μόνο με λιπάσματα.
Και η κατηφόρα δεν σταματά εδώ. Το έλλειμμα των ζωοτροφών, που θα αρχίσει να εμφανίζεται σε έναν μήνα από τώρα, θα είναι τεράστιο, ενώ η πανάκριβη ενέργεια θα δυσκολέψει πολύ την εκτροφή πουλερικών. Ο κατάλογος είναι ατέλειωτος και ξεκινά από τα βασικά είδη διατροφής για την επιβίωσή μας μέχρι τις επισκευές κατοικιών που ενδεχομένως να μην έχουν μεγάλη σημασία αυτή την ώρα. Ωστόσο, θα αναφέρω ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό τι εννοώ. Παρήγγειλε ένας κατασκευαστής πριν από δύο μήνες πλακάκια από την Ιταλία. Οχι ακριβά, της σειράς. Για μια ξενοδοχειακή μονάδα που πρόκειται να λειτουργήσει άμεσα. Η απάντηση που έλαβε πριν από τρεις ημέρες είναι η εξής: «Λυπούμαστε που δεν μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε. Το εργοστάσιό μας σταμάτησε την παραγωγή, καθώς οι πρώτες ύλες μας είναι από την Ουκρανία».
Ποια είναι τώρα η δική μας ασπίδα ασφαλείας μέσα σε αυτή τη νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε με την πανδημία και επιδεινώθηκε πολλαπλασιαστικά με τον πόλεμο; Πέραν των κυβερνητικών ενισχύσεων, τις οποίες δικαίως επιζητούν οι πολίτες, πρέπει και εμείς να επανασχεδιάσουμε την καθημερινότητά μας. Οσα χρήματα κι αν δοθούν δεν θα είναι αρκετά για να καλύψουν τη μεγάλη χασούρα του κάθε νοικοκυριού. Είναι ανάγκη να αρχίσουμε να σεβόμαστε το ρεύμα, αλλά και τα τρόφιμα. Τα τελευταία πολλά χρόνια της ελληνικής ευημερίας, τα ελληνικά τσιμπούσια είναι μυθικά και διάσημα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτή η κλασική ελληνική «παράδοση» που πάμε στην ταβέρνα και λέμε «φέρε μία απ’ όλα» και μετά τα μισά φαγητά πάνε στα σκουπίδια πρέπει να σταματήσει. Ακόμη και αυτοί που έχουν χρήματα να πληρώνουν τη σπατάλη αγαθών, κάθε φορά που υπερβάλλουν, πρέπει να σκέφτονται ότι εκατομμύρια άνθρωποι τους προσεχείς μήνες σε άλλες περιοχές του πλανήτη θα λιμοκτονούν. Μια άλλη ελληνική εικόνα, που τα χρόνια της χρεωκοπίας αποτέλεσε και αντικείμενο χλευασμού των κεντροευρωπαίων, είναι ότι γεμίζουμε τα μπαλκόνια μας με φρούτα και λαχανικά από τη λαϊκή και πολλά από αυτά σαπίζουν πριν προλάβουμε να τα καταναλώσουμε. Ή αγοράζουμε μια φραντζόλα ψωμί κάθε μέρα και τρώμε δύο φέτες. Την υπόλοιπη την πετάμε.
Η νέα δύσκολη εποχή που έρχεται επιβάλλει αυτό που αναγκαστικά κάνουν οι φτωχοί να το κάνουν και οι ευκατάστατοι, όχι από ανάγκη, αλλά από επιλογή. Δηλαδή να μη σπαταλούν τρόφιμα και να κρατήσουν χαμηλά την κατανάλωση ενέργειας. Παράδειγμα: ο πρώην υπουργός και καθηγητής Γιάννης Μανιάτης, που ξέρει καλύτερα από όλους τα ενεργειακά στη χώρα μας, λέει κάτι πολύ απλό: «Αρκεί να κατεβάσουμε όλοι κατά μία μονάδα τον θερμοστάτη στο σπίτι ή στο γραφείο, δηλαδή από 20 να πάμε τη θερμοκρασία στο 19 και αμέσως εξοικονομούμε το 7% της κατανάλωσης». Και κάτι ακόμη που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει. Το 20% της κατανάλωσης ρεύματος σε κάθε νοικοκυριό είναι από το θερμοσίφωνο. Αν οι πλούσιοι το καλοκαίρι θέλουν να έχουν επάρκεια ρεύματος και οι φτωχοί να πληρώνουν λιγότερα, πρέπει να στραφούν αμέσως στους ηλιακούς θερμοσίφωνες. Είναι το πρώτο, αλλά σημαντικό βήμα στη σταδιακή απεξάρτησή μας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Και μέσα σε όλα αυτά να θυμηθούμε ότι οι άσκοπες μετακινήσεις με τα Ι.Χ. αυτοκίνητα κοστίζουν ακριβά. Τώρα που σταδιακά εκτονώνεται η πανδημία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι μια συμφέρουσα λύση.
