Στο νησί που μεγάλωσα την δεκαετία του ‘70 δεν είχε ρεύμα. Κάθε Σάββατο, λοιπόν, η μητέρα μου άναβε φωτιά με ξύλα στην αυλή, ζέσταινε ένα καζάνι νερό και μετά το έριχνε στην σκάφη για να κάνω μπάνιο εγώ και ο αδερφός μου. Για εμάς τότε ήταν ένα παιχνίδι γιατί δεν είχαμε ακούσει ποτέ την λέξη θερμοσίφωνο.
Του Γιάννη Πολίτη
Μου είναι αδύνατον, όμως, να φανταστώ έναν Γερμανό που ζει σε διαμέρισμα στο Βερολίνο να ζεσταίνει νερό στο μπαλκόνι με ξύλα για να κάνει μπάνιο κάθε Σάββατο. Και βεβαίως δεν μπορώ να φανταστώ τον Ολλανδό που γυρίζει με το ποδήλατο από την δουλειά του να κινείται βράδυ σ’ έναν σκοτεινό δρόμο. Ούτε τον Γάλλο να τον διώχνουν από τα μπαρ πριν τα μεσάνυχτα γιατί πρέπει να σβήσουν τα φώτα.
Είπαμε ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί κινούνται συχνά μεταξύ αφέλειας και μπουρδολογίας, όμως αυτή την φορά ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Τα μέτρα που σχεδιάζουν για να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας τον χειμώνα είναι για γέλια. Είναι καιρός να δουν τα πράγματα αλλιώς. Σίγουρα θα υπάρχει οδός διαφυγής στην πλεκτάνη που έχει στήσει ο Πούτιν στις ευρωπαϊκές χώρες και τις τρομοκρατεί καθημερινά με το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου ενώ ταυτόχρονα υπονομεύει δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις με στόχο να τοποθετήσει στις θέσεις τους ανδρείκελα της Ρωσίας. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Ας τα ξαναθυμηθούμε.
Οδυνηρός απολογισμός
Η Ουκρανία είναι ο μεγάλος χαμένος του πολέμου. Ολόκληρες πόλεις και χωριά ισοπεδώθηκαν. Πολυκατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών καταστράφηκαν. Υποδομές βομβαρδίστηκαν και έγιναν ερείπια. Χιλιάδες άνδρες, γυναίκες, γέροι και παιδιά θάφτηκαν στα ερείπια. Κανείς δεν περίμενε ότι θα δει σε ευρωπαϊκό έδαφος αυτές τις εικόνες φρίκης το 2022. Αλλά και η Ρωσία, με τον δήθεν τάχα μου στιβαρό ηγέτη, που όλα τα σφάζει και όλα τα μαχαιρώνει, έχει χάσει πολλά περισσότερα απ’ όσα πίστευε όταν μπήκε σ’ αυτόν τον πόλεμο.
Μέχρι σήμερα έχει χάσει πάνω από δέκα χιλιάδες στρατιώτες, έχει ηττηθεί σε μάχες που τις θεωρούσε περίπατο και αμαύρωσε τον μύθο της πανίσχυρης «κόκκινης αρκούδας» με τον αήττητο στρατό. Και μόνο το γεγονός ότι έχασε καμιά δεκαριά στρατηγούς στις μάχες δείχνει ότι ο στρατός της δεν ήταν αυτός που νόμιζαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Άπειρα δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ από τις πληρωμές για τον φυσικό της πλούτο έχουν δεσμευθεί στις τράπεζες. Οι ολιγάρχες, που μέχρι χθες ήταν οι πιστοί εντολοδόχοι του Πούτιν, είναι στα κάγκελα και κάποιοι απ’ αυτούς επεξεργάζονται σχέδια ανατροπής του, χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής.
Περισσότερο απ’ όλους, όμως, βασανίζονται οι ταλαιπωρημένοι Ρώσοι πολίτες οι οποίοι παρά την άνεση που θέλει να λανσάρει διεθνώς η Μόσχα ότι δεν έπαθαν και τίποτα από τις κυρώσεις της Δύσης, βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να μειώνεται και να επιστρέφουν ξανά στα σκληρά χρόνια της φτώχειας και της κακομοιριάς.
Αυτός είναι ο πρώτος θλιβερός απολογισμός για να αποδείξει ότι δεν υπάρχουν πόλεμοι με χειρουργικές επεμβάσεις της μιας εβδομάδας, όπως έλεγαν πριν αρχίσει αυτή η τραγωδία οι στρατιωτικοί αναλυτές από την ασφάλεια των σαλονιών τους. Αυτό είναι ένα μάθημα και για εμάς που συχνά μιλάμε για ένα θερμό επεισόδιο λίγων ημερών στο Αιγαίο, εάν ο μη γένοιτο, ποτέ εμπλακούμε σε πόλεμο με την Τουρκία. Κανείς δεν ξέρει πότε θα σιγήσουν τα όπλα όταν αυτά πάρουν φωτιά.
Οι μεγάλες ήττες της Ουκρανίας και της Ρωσίας είναι προφανείς και αναμενόμενες. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτή η σύρραξη παρασύρει στην εξαθλίωση σχεδόν όλο τον πλανήτη. Και αν συνεχιστεί, δεν θα μείνει καμία χώρα αλώβητη όσο μακριά κι αν βρίσκεται και όσο κι αν πιστεύει ότι δεν την αφορά.
Η προοπτική του συμβιβασμού
Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα ο χειμώνας προμηνύεται βαρύς και δύσκολος. Αυτό το έχουμε καταλάβει όλοι. Η Ευρώπη είναι ενεργοβόρα. Χρειάζεται πολύ πετρέλαιο κι άλλο τόσο φυσικό αέριο και η απεξάρτησή της από την Ρωσία απαιτεί πολύ χρόνο και πολύ χρήμα. Η οικονομία της Ευρώπης κινδυνεύει με ύφεση και αυτό θα επιφέρει τεράστιες κοινωνικές ανατροπές.
Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ξεκίνησαν χέρι-χέρι στην αρχή αυτού του πολέμου προκειμένου να υπερασπιστούν την Ουκρανία – και δικαίως- αλλά και να τιμωρήσουν τον Πούτιν. Τώρα όλα μοιάζουν να είναι αλλιώς. Υπάρχουν ευρωπαίοι πολιτικοί, προς Θεού όχι φιλορώσοι, που επιδιώκουν άμεση λήξη του πολέμου με έναν επώδυνο συμβιβασμό. Η Ουάσιγκτον είναι ακόμη μακριά απ’ αυτό. Θέλει – και σωστά – να ξεμπερδεύει με τον Ρώσο απολυταρχικό ηγέτη για πολλούς λόγους και για τον εξής έναν. Ο Πούτιν είναι κόκκινο πανί για τους δημοκρατικούς γιατί παρενέβη αθέμιτα στις αμερικανικές εκλογές για να βοηθήσει τον Ντόναλντ Τραμπ. Γι’ αυτό και ο πρόεδρος Μπάιντεν δείχνει τόσο πάθος εναντίον του.
Τον αποκαλεί δολοφόνο, εγκληματία πολέμου και χασάπη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλος ο πολιτισμένος κόσμος δεν θα ήθελε έναν άνθρωπο σαν τον πρόεδρο της Ρωσίας να ηγείται μιας μεγάλης πυρηνικής δύναμης. Το στοίχημα, ωστόσο, της ανατροπής του σ’ αυτή την φάση δεν μοιάζει να είναι εφικτό. Οι πρώτες μεγάλες ήττες της Ρωσίας, όμως, είναι εμφανείς και σύντομα ή αργά οι ρωγμές στο προφίλ του νέου τσάρου θα είναι φανερές στους πάντες. Πριν ο ίδιος και η παρέα του πάρουν την μεγάλη κατηφόρα, η λογική λέει ότι πρέπει να επιχειρήσουν έναν επώδυνο συμβιβασμό με την Δύση.
Αλλά και οι Αμερικανοί, παρ’ ότι έχουν σχεδόν σε όλα δίκιο, είναι η ώρα να βάλουν νερό στο κρασί τους. Η επιμονή σ’ έναν στόχο που μπορεί να οδηγήσει στην φτώχεια και τον λιμό εκατομμύρια ψυχές σ’ όλο τον κόσμο σίγουρα δεν βοηθάει στην άμεση ανακωχή που είναι αναγκαία.
